Ein tur med toget: Tønsberg-Eidsfossbanen og Holmestrand-Vittingfossbanen
Etter nokre dagers ferietur, med spaserturar her og der,samt ein kikk på eit gamalt anleggslok, så er det på tide med nokre nye skriverier att.
I dag blir det ein tur med to av Vestfoldbanens nedlagte og i dag ganske så bortgøymte sidebaner. Dei vil bli tatt med i samme post, da deira historie er nært knytta, og på ein del av strekninga hadde dei også felles trase.
Det var sjølvsagt ein del diskusjon om Vestfoldbanens trasevalg den gang på 1800-talet, og folk i dei indre deler av fylket kunne styre si begeistring da bana vart lagt ute ved dei meir kystnære byane.
Vestfoldbanen vart opna alt i 1881, og i 1901 vart Tønsberg - Eidsfossbanen (heretter kalla TEB) opna.
Alt året etter opna søsterbana Holmestrand-Vittingfossbana (heretter kalla HVB).
TEB var den lengste av dei to, på i underkant av fem mil, medan HVB var på totalt 30 km. For ordens skuld så må vi vel ta med at HVB sin endestasjon på Vittingfoss ligg i det tidlegare Buskerud fylke.
Dei to banene vart begge bygd som "privatbaner", der gåseauga er høgst bevisst. Begge banene hadde rett nok eit slags privat eigarskap, men staten gikk med med midlar til både bygging og drift.
Ca. 1920 nådde begge banene sin topp i passasjertransport, da det faktisk var ca. 160 000 reisande på dei to strekningane, tilsaman vel og merke.
Men som med så mange andre av våre sidebaner, så byrja det å gå nedover på 1920-talet da bil og buss utkonkurrerte tog ganske så ettertrykkeleg.
Til tross for at det hadde vore eit stort ønske om å få Vestfoldbanens trase inne i landet, med tilhøyrande passasjer og ikkje minst godstransport, så skulle ein vel tru at sistnemnde fikk volum. Men neida. Godstransporten på begge baner vart i alle år heller beskjeden, og iallfall neppe på det nivået som ein først såg føre seg på 1890-talet da banene vart vedtatt bygd.
Så i 1931, kun 12-13 år etter toppen, så vart passasjertrafikken nedlagt. Antal reisande hadde falt drastisk, og folk gadd ikkje lenger humpe på dårlige, svingete og ikkje minst trege baner.
I 1938 vart begge baner vedtatt nedlagt, så dei fekk ei levetid på under 40 år. Da er ein ikkje mykje framsynt i utgangspunktet.
Slik som både TEB og HVB vart bygd, så kunne det heller ikkje gå på anna vis. Det indre av Vestfold har ingen større tettstader, og skulle desse banene hatt ei slags framtid, så måtte dei ha blitt bygd om til normalspor, og forlenga til eksempelvis Kongsberg og tilknytning til Sørlandsbanen og den daværande Numedalsbanen der. Sistnemnde bane er noko vi skal sjå på nærare i ein seinare post.
Slik som det vart, utan vilje og neppe heller uten grunn, så var begge banene sin lagnad uungåeleg. I etterpåklokskapens tidsalder, så må ein vedgå at ingen av dei heller burde blitt bygd. Det var det samme gamle; Bygge dårlege sidebaner, som eit slags vederlag for at det ikkje vart bygd ei skikkelig bane der i første omgang.
I dag er Vestfoldbanen eit av våre store og høgst vellykka dobbelspora prosjekt, med ein nesten heilt ny trase fra Drammen ti Porsgrunn, men det er atter ein gang; Ein annan historie.
HVB og TEB går altså inn i historia som ytterligare to jernbaner som aldri burde ha vore bygd, og vi er ikkje ferdige med dei enda....
Kommentarer
Legg inn en kommentar