Norsk samferdselspolitikk: Det er eit underlig skue.

Oppdatert 14.11.2025:

Det skjer eit eller anna med politikarar når dei er i opposisjon: Det blir så lett å komme med lovnader, som så viser seg veeeldig vanskelig å holde. Vi har sett mange eksempel på det, ikkje minst på samferdselsområdet nå i høst. Regjeringspartiet måtte visst halde fram med sine gratis ferjeruter likevel, medan Stad Skipstunnel har fått enda eit nådeskudd. 

Det eg lurer mest på er korleis det er å være med i eit styringsparti som vert avslørt i slike løgnhistoriar. 
Såklart er dette eigentleg ikkje dei største og viktigaste sakene for landet, men reint prinsippielt må ein da vri seg i stolen når ein vert så grundig avkledd. Grunn god nok til å ikkje ha politiske ambisjonar for min del.

Men la dei vri seg, og la dei krype til korset og betale for gratis ferjeruter.
Gratis ferjeruter gir oss også merkverdige utslag innimellom, ikkje minst her i vår eigen kommune, Luster. Her har vi ei ferjestrekning igjen, Urnes - Solvorn. Det er ein sjarmerande tur om sommaren, og eg har tatt den mange ganger, om enn mest med sykkelen. 
Turen tek ca. 20-25 minuttar, og på den måten sparer vi oss for dryge sju mil i bil. La det også være sagt at kun ca to av dei sju mila har gul midtstripe. Resten er det vi må kalle typisk "Vestlandsveg", og det er ikkje noko ærestittel. Fra Nes Kyrkje og til Urnes er ca. fem mil, og ein skal være usedvanleg heldig dersom ein klarer den turen på under timen med bil. Spesielt på sommarsdagen. 

Det merkverdige utslaget av regjeringas "gratis ferje", er at det slett ikkje er gratis å ta ferja mellom Urnes og Solvorn. Det er fylkesveg på begge sider, men vi må likevel betale. Kvifor? Nei, ingen av dei eg har spurt veit svaret. Det næraste eg har kome, er at det må være fordi det er mogleg å køyre rundt... Vi skal nemleg ikkje ut til ei øy, dette er berre ei fjordkryssing, med vegsamband til omverda på begge sider av fjorden. At det fort tek halvannan time å køyre rundt på den før omtala Vestlandsvegen, og at vegen mellom Urnes og Skjolden til tider er stengt grunna ras(fare) er liksom ikkje så nøye. 

For meg er det uforståeleg at ikkje denne fine ferjeturen skal være like gratis som det å ta turen over til ei øy, når det er Vestland Fylke som eig vegen på begge sider av fjorden. 

Så må ein jo også nevne at snart kjem verdsarvsenteret på Urnes . Da skulle ein vel tru at infrastrukturen vart oppgradert til å tåle dei stadig større publikumsmassane som ein må forvente?

Neida. 

Ingenting tyder på at det kjem ei større ferje, og definitivt ikkje noko utbedring av den tre mil lange vegstrekninga til Skjolden. Kaiområdet i Solvorn er fint, men praktisk er det lysår fra å være. Om sommaren råder kaoset, og med verdsarvsenteret på plass, så blir det neppe bedre.
Og ikkje få meg til å sei noko om kaiområdet på Urnes.....

Dette er altså berre enda eit eksempel på underleg samferdselspolitikk i dette landet: Ingen gratis ferje fordi det er mogleg å køyre sju mil rundt på dårleg veg, og kaiområder som er tilpassa trafikk på 1960-tallet. 
Joda, velbekomme den som skal ta ferja med bubilen sin her om nokre år.....


Ellers: Lenge sidan sist oppdatering, det handlar berre om prioritering fra mi side. Det er masse å ta av når det gjeld norsk samferdselspolitikk. Håper på hyppigare oppdateringar, nå som det snart er vinter og greier.

********************************************

Oppdatert 11.8.2025:
Kva tenker du på, når du leser ordet "fjord"? Jo, ein lang arm av havet innover i landet, utforma av brear, gjerne med høge fjell på sidene og som er ganske så djup.
Kva tenker du på når du høyrer ordet "deponi"? Jo, det forbinder vi gjerne med ein lagringsplass, kanhende for avfall?

Når vi setter dei to orda i sammen, så får vi ordet "fjorddeponi", dvs. ein lagringsplass i fjorden. Eller rettare; Ein avfallsplass i fjorden. For det er nemleg det som realitetane. Eit fjorddeponi er ein dumpeplass for ting du vil bli kvitt. Før i tida brukte vi fjordar og djupe innsjøar til å kvitte oss med regelrett søppel og skrot, men dei tider er iallfall forbi. Nå til dags bruker vi ordet "fjorddeponi" når det skal "lagrast" stein der, gjerne fra tunnelar under bygging.

Eller fra gruvedrift, slik som vi nå ser i Sunnfjord. I vår starta som kjent gruvedrifta opp i Engebøfjellet, og med det var det klart for å dumpe opp til 170 millionar tonn med stein ut i ein fjord. I eit såkalla "deponi".... Ved å bruke ordet "deponi", så kan ein få inntrykk av at det er eit "depot", dvs. eit lager for bruksgjenstandar. Men det er det jo ikkje. Massar som blir tømt ut i ein fjord vil såklart aldri bli henta opp att for å bli brukt på nytt. Derfor burde vi kalle det for for "fjorddumping", evt. "fjordavfall".

Hvis du nå lurer på kva i all verda dette har med samferdselspolitikk å gjere, så er det openbart at all denne steinen burde vore nytta på heilt anna vis. Stein er ein ressurs, som kan nyttast til så mangt. Joda, eg veit at det som kjem ut fra ei gruve ikkje er som massar som kjem ut fra ei vanleg tunnelbygging, men det burde da kunne nyttast til eit eller anna? Kva med å lage enkle turvegar for fotgjengarar og syklistar langs trafikkerte vegar? T.d. mellom Førde og Naustdal, ikkje så veldig langt ifra Engebøfjellet.
Det ville sjølvsagt kosta adskillig meir enn å berre dumpe avfallet ned i fjorddjupet utan å tenke på plassering og tilrettelegging, men allikevel. Om gruvemassane er av ein slik forfatning at dei ikkje kan nyttast til bilvegar, så kunne det vel vore mogleg å nytte dei til ferdselsårer for mjuke trafikkantar?
Eit godt eksempel på korleis ein kan nytte tunnelmassar finn vi faktisk berre ein km. fra her eg er nå, nemleg langs FV 55 mellom Gaupne og Marifjøra. For nokre år sidan vart Røneidstunnelen utvida ein smule, eg trur det var snakk om 30-50 cm i breidde og høgde, dvs, opp mot ein meter breiare tunnel i sidene. 
Dette skulle ein tru ikkje utgjorde så mykje, men vi fikk altså ein heilt ny, fin og mykje brukt turveg i eit par km. (Som det attstår ca. 20 meter fra å bli ferdigstilt heilt fram til brua, men det er ein anna historie) Joda, det er ein enkel turveg, men det er akkurat slik vi ville ha det. Det viktigaste var å bli adskilt fra biltrafikken som durer forbi i 80-sona. Utvidinga av den 600 meter lange Røneidstunnelen gav oss altså ein ettertrakta og populær turveg, berre ved å nytte massar fra strossinga, istaden for alternativet; Dumpe det på fjorden, slik som dei gjer oppe ved Engebøfjellet. 

Her er vi ved hovedtanken: Når bilvegar skal utvidast, i form av nye skjæringar, utjamning av kurver, nye tunnelar eller kva det skal være, så må overskotsmasse gå til noko nyttig i nærområdet. 
Eit anna eksempel i kommunen, er bygging av rasvollar på Veitastrondsvegen, samt bygging av djupvannsskaia i Skjolden. Personleg kunne eg nok heller tenkt meg ein turveg fra Skjolden til Gullringen langs FV 55, istaden for djupvannskai, men det er nå så sin sak. 

Poenget er at det framstår heilt meiningslaust å dumpe 170 millionar tonn stein uti ein frisk fjord, når ein heller kunne ha brukt desse massane på nye turvegar for mjuke trafikkantar. Problemet er vel at det ikkje var vilje og evne til å kreve noko slikt fra dei bevilgande styresmakter, ei heller vilje og evne til å inngå eit samarbeid om bruk av massane. 

Kor mykje er 170 millionar tonn spør du kanskje? Tja, iflg. diverse steinleverandørar, så er eitt lastebillass ca. 12-13 tonn. Hvis  vi er snille, så deler vi altså 170 000 000 på 13, og vi landar på 13 076 923 lastebillass. Eg tør påstå at det kunne blitt nokre meter med turvegar og endatil gang/sykkelveg ut av eit slikt antal lastebillass.

La oss håpe at i framtida vil det være eit ufravikeleg krav til all tunnelbygging og gruvedrift at overskotsmassane vert brukt til noko....ja .....nyttig. ALT er iallfall bedre enn å tømme det på fjorden, og deretter kalle det eit "deponi", når det eigentleg berre er ein søppelfylling.

*********************************************************

Men som denne postens første rarietet, skal vi i dag sjå på noko av den ganske så lokale arten; Fv. 55, Gaupne - Luster, og dei mange fartsgrensene som er der. 
Dette er ei strekning på ca. 15 km, og dersom eg skal køyre heimefra til eks. Luster Omsorgsenter, så skal eg innom ikkje mindre enn 11 forskjellige fartssoner. 
Ikkje nok med det, dei er av høgst ulik karakter også, og nå skal vi ta ein virtuell tur.
Hopp ombord!

Sidan eg bur i eit byggefelt, så er det naturleg nok 30-sone her. Den varer ikkje så lenge, kun nokre ti-tals meter. Nede på Sandvikvegen kjem eg over i 50-sona, som eg har gleden av å følge i eit par hundre meter. Ute på sjølvaste Fv 55, kjem eg så ut i 70-sona. Sidan eg køyrer om Sandvikvegen, så er eg ikkje innom ein av landets mest absurd korte 50-soner. Dei lokale vil forstå.
70-sona på FV 55 varer også eit par hundre meter, slik at på den første kilometeren, har eg allereie rukke å vore innom tre fartssoner. Men akkurat dette er heilt ok. Vi kan ikkje køyre i 70 i byggefeltet!
Fra Hotla og inn til Nes er det faktisk tre-fire km med samanhengande 80-sone! Her får vi 60-sone, for no er det kome mykje nye folk på begge sider av vegen. Det er ETTER denne 60-sona, at det byrjar å bli virkelig snålt. 
60-sona varer i ca. to km, og da er vi forlengst komne inn på den smale og svingete vegen som skulle vore påbyrja utbetra. I fjor. Og som alle lokalpolitikarar var såååå glade for at det nå var i boks. Mangeårig kamp var endeleg lukkast! Tre-fire år etterpå er prosjektet ikkje i nærleiken av å starte. Stille fra dei kjempande er det også.

Nok om det.

Av ein eller annan grunn har vi så to km. 80-sone, på ein til tider smal og uoversiktleg veg. Joda, vi skal tilpasse farten etter tilhøva.
I Høyheimsvik vart det så laga til ei 60-sone for nokre år sidan. Denne er på nye tre-fire km, og da er vi komne til Flahamar. Her er det 80-sone, utan at eg ser den store forskjellen på hverken vegstandard eller bebyggelse kontra det som vi akkurat har køyrt igjennom. 
80-sona går gjennom nye kronglete og uoversiktlege stader, før vi nærmar oss Smia. Her får vi ei 70-sone. Det er kanskje ikkje så rart, sidan vi har ei 50-sone nokre hundre meter til lenger inne mot Luster. Da skulle ein vel tru at det er ei 70-sone på den andre sida av bygda også? Men det er det ikkje. Når ein kjem fra Skjolden er det nemleg rett fra 80-sone til 50-sone.

Men vi kjem fra Gaupne, og er nå komne nesten inn til "sentrum". Her dukkar det opp det manglande mellomledd, nemleg ei 40-sone. Denne varer til rett forbi avkøyringa til Luster Omsorgsenter.

Oppsummert: På desse 15 km. på tildels smale og kronglete vestlandsvegar, er vi innom 11 forskjellige fartssoner, fordelt på 30, 40, 50, 60, 70 OG(!!) 80 km/t.



Det er ganske fantastisk. 

Rødt = 30-sone
Lysblått = 40-sone
Grønt = 50-sone
Rosa = 60-sone
Gult = 70-sone
Kvitt = 80-sone

"Men Knut, kva ville du gjort da?", spør du sikkert.

Eg har null påvirkningskraft, men mitt forslag ville vore å forlenge dagens 50-sone på Fv. 55 i begge retningar. 80-sone fra Hotla og til Nes, deretter ei samanhengande 60-sone til Smia, der vi hadde kome inn i ei forlenga 50-sone, før vi omsider var inne i 40-sona.

Slik:

Kvifor?

For å gjere det enkelt, og jamnare flyt i trafikken.
Men det er nå berre mi meining, og det er neppe nokon i vegstyresmaktene som bryr seg om det likevel.